2016 là một năm thành công trong XK tiêu. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia, doanh nhân, nông dân trồng tiêu đã sớm có những lo ngại về giá cả trong năm 2017 trước tình trạng bùng nổ diện tích cây tiêu.

Sẽ tiếp tục giảm?

Trong năm nay, giá hạt tiêu đã giảm nhiều so với năm 2015, nhưng vẫn ở mức mang lại lợi nhuận rất tốt cho nông dân. Vì thế, diện tích trồng mới hồ tiêu vẫn tăng mạnh ở nhiều địa phương.

Bà Nguyễn Mai Oanh, PCT hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPA), cho biết, Hiệp hội vừa tổ chức chuyến khảo sát tới những vùng trồng tiêu trọng điểm và nhận thấy ở những nơi này đã xuất hiện thêm rất nhiều những diện tích tiêu mới được trồng.

Theo con số thống kê của ngành nông nghiệp thì đến năm 2016, đã có 100.000ha tiêu, gấp đôi so với diện tích quy hoạch đến 2020. Nhưng trên thực tế, nhiều chuyên gia hồ tiêu cho rằng diện tích tiêu cả nước có thể đã lên tới 150 ngàn ha, và vẫn chưa dừng lại ở đó. Ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch VPA, thừa nhận, với giá tiêu vẫn đang ở mức mang lại lợi nhuật tốt cho người trồng tiêu, thì không thể ngăn cản người ta tiếp tục trồng thêm những diện tích tiêu mới.

Bên cạnh nguy cơ bùng phát dịch bệnh, an toàn thực phẩm..., việc bùng nổ diện tích trồng tiêu trên cả nước đang đem lại mối lo lắng lớn về thị trường, nhất là nguy cơ giảm mạnh về giá. Bởi hiện nay, sản lượng tiêu trên toàn cầu đã rất dồi dào khi lên tới 400.000 tấn, trong khi nhu cầu thế giới đã gần như bão hòa. Hay có thể nói hồ tiêu đã có dấu hiệu cung vượt cầu.

Vì vậy, theo ông Hoàng Phước Bính, PCT Hiệp hội Hồ tiêu Chư Sê (Gia Lai), giá tiêu sẽ còn giảm xuống trong những năm tới. Đà giảm giá có thể sẽ kéo dài trong nhiều năm, cho đến khi giá không còn hấp dẫn, nhiều nông dân lại bỏ tiêu chuyển sang cây trồng khác, khiến cho diện tích cũng như sản lượng đều giảm xuống.

Tự cứu

Trong khi nhiều hộ, nhất là những hộ mới, đang hăm hở lao vào cây tiêu, thì nhiều hộ trồng tiêu lâu năm, đã trải qua nhiều thăng trầm với loại cây này, âm thầm tìm những giải pháp phòng ngừa nếu một mai giá tiêu giảm mạnh. Một trong những giải pháp đang đem lại thành công cho nhiều hộ trồng tiêu ở ĐNB là trồng xen canh bưởi trong vườn tiêu.

Ông Nguyễn Bá Thịnh (ấp 4, xã Lộc An, Lộc Ninh, Bình Phước), người từng được Cộng đồng Hồ tiêu Quốc tế vinh danh là người trồng hồ tiêu giỏi nhất thế giới năm 2013. Trước sự bùng nổ diện tích hồ tiêu cả nước, ông Thịnh không chủ trương mở thêm diện tích mà lại nghiên cứu tìm loại cây thích hợp trồng xen trong vườn tiêu để phòng khi giá tiêu giảm mạnh.

Sau nhiều ngày tìm hiểu, ông Thịnh quyết định trồng xen cây bưởi da xanh trong vườn tiêu. Ông chọn cây giống tốt từ một nhà cung cấp có uy tín, mỗi ha tiêu trồng xen được 250 gốc bưởi. Tổng cộng ông đã trồng được 1.000 cây bưởi da xanh trên đất vườn tiêu. Đến nay, bưởi đã bắt đầu cho thu hoạch. Bình quân mỗi ha đạt sản lượng 40 tấn. Với giá bưởi da xanh tại vườn tối thiểu là 30.000 đ/kg, vườn tiêu được xen canh thêm bưởi đã cho doanh thu riêng từ bưởi tối thiểu là 1,2 tỷ đ/ha.

Mô hình trồng bưởi xen canh trong vườn tiêu cũng đang xuất hiện ở nhiều vùng trồng tiêu khác. Bà Nguyễn Mai Oanh cho biết, ở Long Khánh (Đồng Nai) đang có một số hộ trồng tiêu áp dụng mô hình này. Trong đó, có một hộ tiến hành xen canh trên diện tích tới 9ha. Tất cả những hộ xen canh bưởi trên vườn tiêu không chỉ để tăng thêm thu nhập mà cái chính là đề phòng khi trong những năm tới, giá tiêu giảm mạnh do sản lượng tăng lên nhiều bởi tình trạng bùng nổ diện tích, họ vẫn có thể yên tâm nhờ nguồn thu từ bưởi.

Ở nhiều nơi khác, nông dân đã bắt đầu chuyển sang trồng tiêu theo hướng hữu cơ để có sản phẩm tiêu sạch, đáp ứng mọi chỉ tiêu ATTP, qua đó đảm bảo được đầu ra kể cả khi thị trường gặp khó khăn. Theo ông Hoàng Phước Bính, Hiệp hội Hồ tiêu Chư Sê đang tiến hành thí điểm sản xuất theo hướng hữu cơ trên diện tích hàng chục ha. Còn ở Đăk Lăk, HTX Ca cao huyện Eakar đã tiến hành sản xuất tiêu theo hướng hữu cơ trên diện tích 50ha và nhờ đó mà vừa qua đã XK được 100 tấn với giá tới 250.000 đ/kg sang Bungari.