Vào cuối tháng 11 vừa qua, tại huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An, Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường Việt Nam đã trao bằng công nhận Cây Di sảnViệt Nam cho quần thể 56 cây sa mu dầu và 5 cây phay sừng thuộc Khu Bảo tồn thiên nhiên (BTTN) Pù Hoạt.

Đặc biệt quý hiểm

Trước đó, sau một thời gian dài nghiên cứu, ngày 25-5, Khu BTTN Pù Hoạt đã gửi hồ sơ tới Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường Việt Nam đề nghị công nhận quần thể 56 cây sa mu dầu (tại các Tiểu khu 59, 61 thuộc địa bàn xã Hạnh Dịch, huyện Quế Phong) và 5 cây phay sừng (săng vì) ở Tiểu khu 59 là cây di sản. Tháng 6-2016, Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường Việt Nam đã tổ chức họp, xét duyệt và kết luận: “56 cây sa mu dầu mà Ban Quản lý Khu BTTN Pù Hoạt đã đăng ký bảo đảm đủ tiêu chuẩn là Cây Di sản Việt Nam”.

Các cây sa mu dầu khổng lồ được công nhận là Cây Di sản Việt Nam Ảnh: Nguyễn Danh Hùng

Những cây sa mu dầu trên nằm trong 3 quần thể với gần 1.000 cây sa mu dầu tại khu vực suối Huồi Hạp, Huồi Chạm và Huồi Có Khướng ở xã Hạnh Dịch. Các cây được công nhận là Cây Di sản có tuổi từ 200-500 năm, phân bố ở độ cao từ 1.400-1.700 m sát biên giới Việt - Lào. Chiều cao phổ biến của các cây từ 40-70 m, đường kính từ 2-4 m.

Ông Nguyễn Thành Chung, cán bộ Khu BTTN Pù Hoạt, cho biết khu vực cây sa mu dầu, phay sừng đang sống trên các vách đá dựng đứng giữa rừng nguyên sinh. Muốn tiếp cận quần thể cây này phải đi bộ cắt đường rừng 6-8 giờ. Việc nghiên cứu những cây này gặp nhiều khó khăn. Năm 2014, đơn vị này bắt đầu nghiên cứu nhưng đến năm 2016 mới có thể hoàn thành và làm hồ sơ công nhận là Cây Di sản.

Cần được bảo vệ nghiêm ngặt

Ông Nguyễn Danh Hùng, Giám đốc Khu BTTN Pù Hoạt, tỉnh Nghệ An, đánh giá quần thể 56 cây sa mu dầu, 5 cây phay sừng vô cùng quy hiếm. Đây là lần đầu tiên trên cả nước, một quần thể với số lượng cây lớn như vậy được công nhận là Cây Di sản.

“Để bảo vệ 2 quần thể cây quý hiếm này, lực lượng cán bộ của khu bảo tồn sẽ phối hợp với chính quyền địa phương và các lực lượng chức năng khác như kiểm lâm, công an... thường xuyên kiểm tra, có phương án bảo tồn, bảo vệ. Ngoài ra, chúng tôi sẽ tổ chức tuyên truyền để người dân sống gần khu vực này có ý thức bảo vệ các cây này” - ông Hùng nói

Vào tháng 6-2015, một nhóm 5 người đã liều lĩnh vào khu vực rừng nguyên sinh ở huyện Quế Phong hạ 3 cây sa mu dầu hàng trăm tuổi để lấy khoảng 200 m3 gỗ. Vụ việc sau đó được phát giác, các đối tượng bị bắt giữ và tòa đã tuyên phạt từ 4-6 năm tù.

Theo ông Lê Văn Giáp, Chủ tịch UBND huyện Quế Phong, quần thể Cây Di sản này không chỉ có giá trị về khoa học, nguồn gien mà còn mang những giá trị văn hóa, tâm linh gắn liền với đời sống của người dân tộc thiểu số vùng biên giới.

UBND huyện sẽ sẽ chỉ đạo các ngành chức năng liên quan phối hợp với Khu BTTN Pù Hoạt bảo vệ nghiệm ngặt để quần thể cây quý này không bị xâm hại.